Η Οία, όπως και όλη η Σαντορίνη, είναι ένας τόπος με ιδιαίτερη ομορφιά, που ξεπετάγεται μέσα από το πάντρεμα των πιο έντονων αντιθέσεων. Τα σπίτια της, βαμμένα στα λευκά ή με τρυφερά χρώματα (ροζ, θαλασσί, κίτρινο…), αγκαλιασμένα τόσο στενά μεταξύ τους, ώστε να μην ξεχωρίζεις πού αρχίζει το ένα και πού τελειώνει το άλλο.
Διώροφα αρχοντικά καπετανόσπιτα, τα περισσότερα στον κεντρικό δρόμο Μάρμαρα, αλλά και στο Σιδερά, με πλούσιο εσωτερικό διάκοσμο και βεράντες ή αυλές, με μπουκαμβίλιες και αγιόκλημα μαρτυρούν την ευημερία της ναυτικής πολιτείας. Στο
κάτω μέρος του σπιτιού υπήρχε η Κάναβα, που χρησίμευε ως αποθήκη και ήταν ο τόπος συγκέντρωσης των σταφυλιών μετά τη Βεντέμα (τρύγος). Ιδιαίτερη ομορφιά έχουν και τα υπόσκαφα με τις λιτές γραμμές, σε δύο κυρίως χώρους, τη σάλα (το καθιστικό) και την κάμαρη ή σοτοκάμαρη (υπνοδωμάτιο), στο μέσα μέρος του σπιτιού, που έπαιρνε φως από το μπροστινό δωμάτιο, τις καμάρες στα ταβάνια και τις βοτσαλωτές αυλές, με τις μικρές αλιτάνες με λουλούδια, αλλά και μυρωδικά. Κάτω
από την αυλή υπήρχε η στέρνα, για τη συλλογή νερού, μιας και ο τόπος είχε τεράστιο πρόβλημα ύδρευσης μέχρι τα τελευταία χρόνια που λύθηκε οριστικά με το πολύ σημαντικό έργο της αφαλάτωσης. Κάθε υπόσκαφο σπίτι και ναυτικός, κάθε καπετανόσπιτο και πλοιοκτήτης.
Η αρμονία που γεννήθηκε πρώτα μες στην καρδιά των απλοϊκών μαστόρων αυτού του νησιού, έγινε στο πέρασμα του χρόνου παράδοση και παρακαταθήκη.
Η πιο όμορφη απ’ όλες τις γειτονιές της είναι το «Μοναστήρι», με τον Άγιο Σπυρίδωνα και την Ανάσταση με τους γαλάζιους τρούλους να κυριαρχούν στο τοπίο.
Στα «πόδια» της βρίσκεται το Αρμενάκι, το λιμανάκι με τις ψαρόβαρκες και το εκκλησάκι του Άι-Νικόλα του Περαματάρη, που καλωσορίζει τα πλοία.
Στα δύο λιμάνια της, την Αρμένη και το Αμμούδι, οδηγούν πολλά φαρδιά σκαλοπάτια (οι «καραβολάδες», από το σχήμα τους: καραβόλοι = σαλιγκάρια). Στο Αμμούδι πηγαίνει πια και αυτοκινητόδρομος.
Απέναντι από το Γουλά, τη γειτονιά που απολαμβάνει το υπέροχο ηλιοβασίλεμα της Οίας, βρίσκεται ο κατακόρυφος βράχος της Θηρασιάς που σβήνει ομαλά ως τη θάλασσα με μια στενή λωρίδα γης, τη Ρίβα. Εκεί βρίσκεται και η εκκλησία της Αγίας Ειρήνης, από την οποία πήρε το όνομά της η Σαντορίνη, καθώς αυτήν πρωτοαντίκρισαν οι Ενετοί θαλασσοπόροι. Ανάμεσα στα δρομάκια της Οίας θα ανακαλύψουμε και το ενδιαφέρον Ναυτικό Μουσείο Θήρας, ένα αληθινό προσκύνημα στην αιγαιοπελαγίτικη ναυτική παράδοση.
Στα κατάλευκα ντυμένες κι οι εκκλησιές, στο γαλάζιο τ’ ουρανού οι τρούλοι τους. Στην είσοδο του χωριού, στον Περίβολα, βρίσκεται ο Άι-Γιώργης, άλλοτε μητροπολιτικός ναός της Πάνω Μεριάς. Όμορφα τέμπλα και ξεχωριστή αγιογραφική τέχνη έχουν και οι εκκλησίες της Παναγίας της Πλατσανής, του Αγίου Σπυρίδωνα και της Ανάστασης, αλλά και οι εκκλησίες της Φοινικιάς.
Τι θα φάτε. Δοκιμάστε τα μικρά πεντανόστιμα ντοματάκια της Σαντορίνης, την εξαιρετική φάβα της, τους παραδοσιακούς ντοματοκεφτέδες, το μουσακά με άσπρες μελιτζάνες, ολόφρεσκα ψάρια και θαλασσινούς μεζέδες στο Αμμούδι..Όσο για το
ντόπιο κρασί είναι εξαιρετικό (Βισάντο, Ασύρτικο, Νυχτέρι κ.ά).
Τι θα αγοράσετε. Ντόπια κρασιά, λιαστά ντοματάκια, φάβα, κάππαρη, άσπρες μελιτζάνες, φασολάκια μαυρομάτικα, φιστίκια και γλυκό κουφέτο (φτιάχνεται με καβουρδισμένα αμύγδαλα και μέλι. Το γλυκό αυτό το φτιάχνουν στους αρραβώνες
και τους γάμους. Θα το βρείτε σε καταστήματα με παραδοσιακά προϊόντα).
Αξίζει να δείτε: Το Αρχαιολογικό Μουσείο στα Φηρά, το Ναυτικό Μουσείο στην Οία, το Ακρωτήρι (τον αρχαιολογικό χώρο), το ηλιοβασίλεμα από την Οία, τα Φηρά (την πρωτεύουσα), τον παραδοσιακό οικισμό στο Εμπορείο, την Αρχαία Θήρα, το
Ημεροβίγλι και το Φηροστεφάνι., τον Πύργο, τη Μεσαριά και το Μεγαλοχώρι, τα
Οινοποιεία Ρούσσου, Κουτσογιαννόπουλου και Μπουτάρη, το ηφαίστειο, τα νησάκια Παλαιά και Νέα Καμένη, καθώς και τη Θηρασιά σε ημερήσια εκδρομή με πλοιάριο.
